कान्तिपुर दैनिक
पत्रपत्रिकावाट

२६ आषाढ २०७८, शनिवार

https://amzn.to/4myfPN5

पार्टी विभाजनको सम्भावित संकट टार्न एमालेका दोस्रो तहका नेताहरू सम्मिलित १० सदस्यीय कार्यदलले माओवादी केन्द्रसँग एकता हुनुअघिका संरचना क्रियाशील गराउनेलगायतका करिब आधा दर्जन विषयमा सहमतिको मस्यौदा तयार गरेको छ ।

प्रतिनिधिसभा विघटनसम्बन्धी मुद्दामा प्रयोग गरिएको हस्ताक्षर फिर्तामा नेता माधव नेपालको समूह नमानेपछि त्यसबारे कस्तो भाषामा सहमति खोज्ने भन्ने विषय भने टुंगिन बाँकी छ । प्रधानमन्त्री एवं पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओली र नेता नेपालबीचको शक्ति बाँडफाँटको विषय पनि दुई नेताबीचकै सहमतिबाट मात्र टुंगिनेछ ।

मस्यौदामा अध्यक्ष ओली र वरिष्ठ नेता नेपालसँग परामर्श गरेर शनिबार औपचारिक सहमतिपत्र तयार गर्ने कार्यदल सदस्यहरूको तयारी छ । शुक्रबार सात घण्टाभन्दा बढी बसेको बैठकमा जुटेको सहमतिले एमालेको आन्तरिक विवादलाई किनारा लगाउनेमा कार्यदलका नेताहरू विश्वस्त देखिन्छन् । उनीहरूको प्रतिक्रिया विगतको भन्दा बढी सकारात्मक छ । तर यसअघि नेताहरूबीच भएका भनिएका सहमति अन्तिम अवस्थामा भाँडिएका उदाहरण पनि छन् ।

कार्यदल सदस्यहरूका अनुसार शुक्रबार पार्टीका सबै संरचनालाई २०७५ जेठ २ को अवस्थाबाट सक्रिय बनाउने भन्नेमा सहमति जुटेको छ । यो संरचना क्रियाशील गराउन ओली पक्षले आनाकानी गरिरहेको थियो । यस्तै, माओवादीसँगको एकतापूर्वको २ सय ४१ सदस्यीय केन्द्रीय कमिटीलाई मान्न दुवै पक्ष तयार भएका छन् । ‘एकतापूर्वको केन्द्रीय कमिटीलाई मानेर जाने र योग्यतम् कमरेडहरूलाई समावेश गर्ने भन्नेमा सहमति जुटेको छ,’ कार्यदलका एक सदस्यले भने । २ सय ४१ सदस्यीय केन्द्रीय कमिटी ब्युँताउने ओली पक्षको प्रस्तावमा यसअघि झलनाथ खनाल–नेपाल पक्षले असहमति राख्दै आएको थियो ।

कार्यदलका एक नेताका अनुसार पूर्वमाओवादी नेता र खनाल–नेपाल पक्षका पुराना र अनुभवी नेतालाई विधि र प्रक्रिया पुर्‍याएर केन्द्रीय कमिटीमा राख्ने सहमति भएको छ । पहिला केन्द्रीय कमिटी बसेर त्यसले विधि र प्रक्रियाबारे निर्णय गर्नेछ । तर त्यसपछि केन्द्रीय कमिटी कति सदस्यीय बन्ने भन्नेमा यकिन छैन ।

दुवै पक्षका नेता सम्मिलित कार्यदलका सदस्यले ‘पार्टी र संसदीय दल संस्थागत हिसाबले चल्ने’ भन्नेमा सहमति गरेका छन् । कार्यदलका एक सदस्यका अनुसार पार्टीको नवौं महाधिवेशनबाट पारित कार्यदिशा र विधानलाई २०७५ जेठ २ मा फर्केर पालना गर्ने भन्नेमा पनि दुवै पक्ष मञ्जुर छन् । ‘सहमति कार्यान्वयनका लागि विधानमा व्यवस्था’ गरेर जाने भन्नेमा पनि मत मिलेको छ । ‘सहमति कार्यान्वयनका लागि आवश्यक परे विधान महाधिवेशन गर्न तयार हुने सहमति भएको छ,’ कार्यदलका ती सदस्यले भने । विधान महाधिवेशन ओली पक्षले एकलौटी रूपमा घोषणा गरिसकेको थियो । यो घोषणाप्रति खनाल–नेपाल समूहले आपत्ति जनाइरहेको थियो ।

कार्यदल तहमा सहमति जुटेको अर्को विषय हो– विगतका कमीकमजोरीलाई बिर्सेर पार्टी भावनात्मक हिसाबले एकताबद्ध गर्न समग्र पार्टी पंक्तिलाई आह्वान गर्ने । पार्टी एकताको प्रतिकूल हुने निर्णयहरू कायम नरहने भन्ने सहमति पनि कार्यदल तहमा जुटेको छ । यसअघि ओली पक्षले तल्लो तहसम्मका नेता–कार्यकर्तालाई पार्टीविरुद्ध लागेको भन्दै कारबाही गरेको थियो । यस्ता कारबाही एकताको प्रतिकूल हुने भएकाले सच्याउने सहमति बनेको छ । सहमति जुटेका विषयको भाषामा शनिबार केही परिमार्जन हुन सक्ने कार्यदलका सदस्यले बताए ।

प्रतिनिधिसभा विघटन र त्यसविरुद्ध सर्वोच्च अदालतमा परेको मुद्दाका विषयमा भने कस्तो धारणा राख्ने भन्ने विषयमा लामो गृहकार्य र छलफलबाट पनि कार्यदल तहमा सहमति जुट्न सकेको छैन । कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवालाई प्रधानमन्त्री बनाउने मागसहित दायर रिटमा प्रयोग भएका एमालेका २३ पूर्वसांसदको हस्ताक्षर फिर्ताको विषय भने ‘बन्द’ भएको छ । हस्ताक्षर फिर्तामा नेपाल पक्ष तयार छैन । फिर्ता नै नभएको अवस्थामा पनि मुद्दाबारे समान धारणा बनाउने र यसका लागि सहमतिको भाषामा के लेख्ने भन्नेमा कुरा मिल्न बाँकी रहेको छैन । साझा भाषाको सन्दर्भमा शनिबार बस्ने बैठकले निष्कर्ष निकाल्ने नेताहरूको दाबी छ । ‘हस्ताक्षर फिर्ताको त च्याप्टर क्लोज भइसक्यो । प्रतिनिधिसभा विघटन र मुद्दाका सन्दर्भमा साझा भाषाको गृहकार्य भइरहेको छ । त्यसमा पनि शनिबार टुंगोमा पुग्छौं,’ कार्यदलका ती सदस्यले भने ।

कार्यदल सदस्य प्रदीप ज्ञवालीले पार्टीको भविष्य के होला भन्ने नेता–कार्यकर्ताको चिन्तालाई अन्त्य गर्ने गरी शनिबार सहमतिका साथ टुंगोमा पुर्‍याउने बताए । ‘करिब सात घण्टाको बसाइपछि पार्टी एकतालाई सुदृढ गर्ने सन्दर्भमा सहमतिमा पुगेका छौं । सहमतिको दस्ताबेजलाई अन्तिम रूप दिन अर्थात् भाषिक परिमार्जनलगायतका केही विषय मात्र बाँकी छन्,’ उनले भने । कार्यदलका अर्का कार्यदल सदस्य गोकर्ण विष्टले पनि धेरै विषयमा सहमति जुटेको र बाँकी विषय शनिबार टुंग्याउने बताए । ‘छलफल गर्दै जाँदा समय अभाव भयो । बाँकी रहेका विषय भोलि टुंग्याउँछौं । हामी सहमति गर्छौं,’ उनले भने ।

दोस्रो तहका नेताहरूको सक्रियता र निरन्तरको अनौपचारिक छलफलपछि अध्यक्ष ओली र नेता नेपालले डेढ महिनादेखि निष्क्रिय कार्यदललाई सोमबारदेखि सक्रिय बनाएका थिए । कार्यदलकै पहलमा बुधबार अध्यक्ष ओली र नेता नेपाल वार्तामा बसेका थिए । बिहीबार ओली र नेपाललाई पुनः वार्तामा बसाउने उनीहरूको योजना थियो । तर ठोस प्रगति नभएपछि उनीहरूबीच पुनः छलफल भएन । शनिबार सबै विषयमा सहमति जुटे ओली र नेपालबीच पुनः वार्ता गराउने तयारी कार्यदल सदस्यहरूको छ ।

कार्यदलको दौडधुप

आइतबार : बिहान ओलीपक्षीय नेताहरू विष्णु पौडेल, सुवास नेम्वाङ र शंकर पोखरेल छोटै भए पनि एकताको सन्देश जाने गरी संयुक्त (ओली–नेपाल) वक्तव्य जारी गर्ने प्रस्ताव लिएर नेपाल निवास पुगे । तर नेपालले यस्तो वक्तव्य कार्यदल सक्रिय बनाएर त्यहाँ सहमति जुटाएपछि मात्र जारी गर्न सकिने जवाफ दिए । त्यसै राति आफ्नो सरकारी निवासमा प्रधानमन्त्री ओलीले नेपालपक्षीय नेता भीम रावलसँग भेट गरे । नेताहरूका अनुसार यही भेटमा ओली कार्यदल ब्युँताउन तयार भए ।

सोमबार : डेढ महिनादेखि निष्क्रिय बनेको कार्यदलको बैठक सिंहदरबारमा बस्यो । कार्यदल सदस्यहरूले बैठकमा लामो समयदेखि अनौपचारिक तहमा भएका प्रयास र विषयवस्तुमा प्रारम्भिक छलफल गरे । कार्यदल सदस्यहरूले अनौपचारिक संवादमा गरेको सहमतिको प्रारम्भिक मस्यौदा बैठकमा औपचारिक रूपमा पेस गरियो । साँझ ओली र नेपालबीच फोन संवाद भयो ।

मंगलबार : कार्यदलको दोस्रो बैठकमा सहमतिको प्रारम्भिक मस्यौदालाई एजेन्डा बनाएर छलफल सुरु भयो । सदस्यहरूले धारणा राखे पनि कुनै बुँदामा सहमति जुटेन ।

बुधबार : सहमति जुटाउन कार्यदलको बैठक बस्यो । बैठकपछि नेताहरूले धेरै विषयमा सहमतिनजिक पुगेको र अर्को दिन अन्तिम रूप दिइने प्रतिक्रिया दिएका थिए । बैठकपूर्व कार्यदल सदस्यहरूले रावललाई दुई नेता (ओली–नेपाल) बीच भेटको वातावरण बनाउन जिम्मा दिएका थिए । त्यसैअनुसार उनले कोटेश्वरस्थित नेपाल निवास पुगेर ओलीसँग भेटका लागि ‘कन्भिन्स’ गराए ।

साँझ ओली र नेपालबीच नक्सालस्थित एक होटलमा करिब एक घण्टा भेटवार्ता भयो । सुरुमा नेताहरू ईश्वर पोखरेल, भीम रावल, विष्णु पौडेल र सुरेन्द्र पाण्डेसहित वार्ता भयो जहाँ कार्यदल सदस्यहरूले आफूहरूको तहमा भएको प्रगतिको ब्रिफिङ गरेका थिए । पछि ओली र नेपाल एक्लाएक्लै वार्तामा बसे । त्यस दिन दुईपक्षीय नेताबीच सरकार र पार्टीमा शक्ति बाँडफाँटको विषयले प्रवेश पाए, सहमति जुट्न सकेन ।

बिहीबार : नेताहरूले बुधबार दिएको प्रतिक्रियाका कारण यस दिनको बैठकलाई चासोपूवर्क हेरिएको थियो । बिहीबारको कार्यदल बैठकपूर्व नेपाल पक्षबाट कार्यदल संयोजक रावल र ओलीपक्षीय कार्यदल सदस्य विष्णु पौडेलबीच सिंहदरबारमा केहीबेर छलफल भयो । त्यसलगत्तै बसेको कार्यदल बैठक ठोस एजेन्डामा प्रवेश नगरी साँझसम्मका लागि स्थगित भयो । त्यसपछि ओलीपक्षीय सदस्यहरूले बालुवाटार र नेपालपक्षीय सदस्यहरूले सिंहदरबारमा छलफल गरेका थिए ।

आफ्नो समूहमा छलफलपछि कार्यदलको बैठकमा उनीहरू जुटे । तर पौडेल मन्त्रिपरिषद् बैठकमा गएपछि साँझको बैठक पनि एजेन्डामै प्रवेश नगरी टुंगियो । बैठकपछि कार्यदल सदस्य घनश्याम भुसालले दस दिनयता कार्यदलमा नयाँ केही प्रगति नभएको प्रतिक्रिया दिएका थिए । सहमतिलाई अन्तिम रूप दिने कोसिस भइरहेको दाबी भएकै बेला सदस्यहरूबाटै आएको फरक–फरक प्रतिक्रियाले संशय पैदा गरेको थियो ।